چاپ    ارسال به دوست

بیماری ویروس ابولا

بیماری ویروس ابولا، بیماری مهم و کشنده‌ای است که هیچ واکسن یا درمان پذیرفته شده‌ای ندارد.

بیماری ویروس ابولا

تاریخ‌های مهم

1355 بیماری ویروس ابولا ناگهان ظاهر و مواردی از اپیدمی این بیماری در جمهوری دموکراتیک کنگو و سودان گزارش می‌شود

1358 ویروس ابولا ناپدید می‌شود و تا سال 1373 کسی از آن خبر ندارد

1373 و پس از آن مواردی از اپیدمی بیماری در آفریقای مرکزی گزارش می‌شود که همچنان تا به امروز رو به افزایش است

اسفند 1392 وجود اپیدمی کنونی ویروس ابولا (که تا کنون در نوع خود بزرگترین آن نیز هست) در گینه واقع در غرب آفریقا مورد تایید کارشناسان قرار می‌گیرد

بیماری ویروس ابولا، بیماری مهم و کشنده‌ای است که هیچ واکسن یا درمان پذیرفته شده‌ای ندارد. با این حال، این بیماری برای ساکنین کشورهای خارج از قاره آفریقا هنوز خطر عمده‌ای به حساب نمی‌آید.

ابولا نخستین بار در اواسط دهه 50 خورشیدی در آفریقا یافت شد. در اسفند 1392 اپیدمی تازه‌ای از آن شروع شد که تا به امروز جدی‌ترین مورد بیماری بوده است. تا 17 مرداد 1393، این بیماری 887 نفر را در گینه، لیبریا، سیرالئون و نیجریه کشته است.

اپیدمی‌های بیماری چگونه آغاز می‌شوند؟

تصور می‌شود ویروس ابولا سال‌ها به صورت بی‌آزار در میوه زنده بود و تکثیر پیدا می‌کرد و آرام آرام به حیوانات جنگل‌های آفریقا مانند شمپانزه‌ها و گوریل‌ها منتقل می‌شد. اما انسان‌ احتمالا به خاطر سر و کار داشتن با گوشت حیوانات مرده آلوده به این ویروس به آن آلوده شده است.

ویروس چگونه در میان مردم منتشر می‌شود؟

هر گاه کسی با خون، مایعات یا اعضای بدن شخص آلوده‌ای تماس داشته باشد، خود نیز به آن مبتلا می‌شود. بیشتر کسانی که در اثر مراقبت از بیماران دچار این آلودگی شده‌اند، آن را مستقیما از تماس با بدن قربانی یا تمیز کردن اشیای آلوده به مایعات خارج شده از بدن وی (مدفوع، ادرار یا استفراغ) گرفته‌اند. چگونگی اجرای مراسم تدفین مردگان در آفریقا نیز در پخش این آلودگی نقش داشته است. ویروس ابولا می‌تواند چندین روز خارج از بدن (به عنوان مثال بر روی پوست فرد آلوده) زنده بماند و در آفریقا بسیار معمول است که عزاداران بدن مردگان خود را لمس می‌کنند. همچنین تماس با دهان بیمار فوت شده، راه دیگری برای انتقال بیماری است.

راه‌های دیگر انتقال ابولا:

• دست زدن به البسه آلوده به مدفوع فرد مبتلا
• برقراری تماس‌های جنسی بدون محافظت با فرد مبتلا (ویروس ابولا تا هفت هفته پس از بهبود بیمار در ترشحات جنسی وی یافت می‌شود)
• کار کردن با سوزن‌ها یا ابزار جراحی ضدعفونی نشده

هر بیمار بهبود یافته تا زمانی که خون، ادرار، مدفوع یا سایر ترشحات بدن وی حاوی ویروس است، ناقل بالقوه عفونت به حساب می‌آید. با این حال، ویروس از طریق روابط معمول اجتماعی (مانند دست دادن) با کسی که علامتی از بیماری ندارد منتقل نمی‌شود. برای مثال، احتمال انتقال ویرس از راه هوا (مانند ویروس آنفلوآنزا) بسیار ناچیز است. به عبارت دیگر، تماس بسیار نزدیک با منبع آلودگی لازمه انتقال بیماری است.

چه کسانی در معرض خطر هستند؟

تمام کسانی که از فرد مبتلا مراقبت می‌کنند یا با نمونه‌های خون و مایعات بدن وی سر و کار دارند، در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستند. کارگران شاغل در بیمارستان یا آزمایشگاه و اعضای خانواده بیمار، بیش از همه در خطرند.

علائم

بیمار معمولا دچار تب، سردرد، درد مفاصل و عضلات، گلودرد و ضعف شدید عضلانی می‌شود که به ‌‌‌‌طور ناگهانی بین دو تا 21 (معمولا 5 تا 7) ‌‌روز پس از آلودگی به عفونت آغاز می‌شوند. سپس نوبت اسهال، استفراغ، لکه‌های پوستی، درد معده و اشکالاتی در کارکرد کلیه‌ها و کبد است. در ادامه، بیمار دچار خونریزی داخلی شده و حتی ممکن است از گوش‌ها، چشم‌ها، بینی و دهان وی نیز خون آید. ویروس ابولا در 50 تا 90 درصد موارد کشنده است. ولی هر چه زودتر به بیمار رسیدگی شود، شانس زنده ماندن وی نیز بیشتر است.

درمان

در حال حاضر هیچ درمان یا واکسن پذیرفته شده‌ای برای بیماری ویروس ابولا وجود ندارد، هر چند واکسن‌ و درمان‌های دارویی جدیدی در راه و در حال بررسی‌اند. بیمار را باید در بخش مراقبت‌های ویژه و جدا از سایر بیماران بستری نمود. کم‌آبی عارضه شایعی است، از این رو دادن مایعات به صورت مستقیم (از طریق ورید) ضروری است. سطح اکسیژن و فشار خون باید مرتب بررسی و در صورت لزوم کاستی‌ها برطرف شوند و در عین حال به اعضای آسیب دیده دیگر (مانند کلیه‌ها و کبد) نیز رسیدگی و هر عفونت دیگری درمان شود.

مراقبت‌ها

تمام کسانی که با بیماران آلوده به ویروس ابولا سر و کار دارند باید به نکات زیر توجه کنند:

• صورت و دست‌های خود را با عینک، ماسک و دستکش بپوشانند
• هنگامی که به خون، ترشحات بدن و سوزن‌های استفاده شده برای بیمار دست می‌زنند، بیش از پیش توجه داشته باشند
• ابزار پزشکی را که قصد دارند بار دیگر مورد استفاده قرار دهند، به دقت ضدعفونی کنند
• کلیه ترشحات بیمار را به دقت و به نحو مناسب محو سازند
• دست‌ها را بارها و با دقت ویژه با آب و صابون (اگر صابون موجود هست، نیازی به الکل نیست)‌ بشویند
• پس از استفاده از دستکش‌های یک بار مصرف، نخست آن‌ها را با آب و صابون شسته و سپس به نحو مقتصی نابود سازند. شستن مجدد دست‌ها پس از پایان کار نیز لازم است.

کسانی که به مناطق آلوده مسافرت می‌کنند، باید:

• به بدن حیوانات مرده یا گوشت آن‌ها دست نزنند
• هر نوع گوشتی از هر کجا را نخورند
• از تماس با بیماران خودداری کنند
• از تماس جنسی با ساکنین در نواحی در معرض خطر پرهیز کنند
• مطمئن شوند که میوه‌ها و سبزی‌ها به خوبی پوست گرفته و شسته شده‌اند
• مرتب و بارها دست‌های‌شان را با آب و صابون بشویند (نیازی به الکل نیست)
• بلافاصله سری به یکی از مراکز بهداشتی محل بزنند
• حداقل تماس را با دیگران داشته و حتی‌المقدور مسافرت‌های خود را تا پایان اپیدمی به تعویق اندازند

تشخیص

تشخیص بیماری در مراحل ابتدایی آن دشوار است، چه اکثر علائم آن مانند تب، سردرد و درد عضلانی مشابه بسیاری از بیماری‌های دیگر است. با این حال، کارکنان بهداشتی آموزش لازم را دیده و به خوبی برای مقابله با بیماری تجهیز شده‌اند. تشخیص قطعی بیماری با ارسال نمونه‌های خون و ترشحات بدن به آزمایشگاه صورت می‌گیرد. بدیهی است که در صورت منفی بودن آزمون برای ویروس ابولا، موارد شایع دیگر در مناطق آلوده مانند مالاریا، تب تیفوئید و وبا مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

تاریخ درج خبر: جمعه ١٧ مرداد ١٣٩٣    / شماره خبر:  ٥٣٤  / تعداد بازدید:  1027