ازمباحث عمده ای که طی سالیان اخیر در حوزه سلامت اتفاق افتاده افزایش میزان عمل جراحی سزارین نسبت به زایمان طبیعی در بیمارستان های زنان و زایمان در سطح کشور بوده است.

خبر نگار وبدا /از آنجا که متاسفانه یکی از علل شایع سزارین در منابع مطالعاتی سابقه سزارین  است طرح VBAC(زایمان طبیعی در خانم هایی که عمل جراحی سزارین دارند)به عنوان گامی موثر در کاهش آمار جراحی سزارین با توجه به بیشرفت های وسیع علمی و ارتقا ءکیفی در عرصه اعمال جراحی  برای نخستین بار توسط دکتر زهرا صفایی جراح و متخصص زنان و زایمان در دانشگاه علوم پزشکی طراحی و مورد تقدیر وزارت بهداشت ، درمان و علوم پزشکی کشور قرار گرفت.

دکتر صفایی در مورد این طرح گفت: اقدامات تحقیقاتی و مطالعاتی طرح VBAC از سال 1385 در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار در مرکز آموزشی درمانی شهیدان مبینی شروع و به تدریج به مرحله اجرا رسیده است تاکنون بیش از 320 نفر در این طرح شرکت کرده و حدود 95 درصد کسانی که در بارداری های قبل با جراحی سزارین زایمان کرده اند در این طرح زایمان طبیعی موفق داشته و تنها 5 درصد این رقم سزارین شده اند.

وی افزود: این طرح از سال 1989 تا کنون در کشورهای متعددی از جمله لندن  مشابه تحقیق فوق انجام و به مرحله اجرا رسیده اما این طرح در راستای طرح تحول سلامت در راستای ترویج زایمان طبیعی و ارتقای خدمات مادر، نوزاد و تکریم مادارن باردار برای نخستین بار در کشور  و در شهرستان سبزوار به موفقیت به انجام رسیده است.

دکتر زهرا صفایی اظهار کرد: با توجه به اینکه در سایر کشورها  آمار احتمالی باز شدن محل عمل سزارین 7 مورد در هزار مادر حامله شرکت کننده در این روش زایمان گزارش شده است خوشبختانه در 310 نفر از کسانی که مشمول طرح بودند عارضه ای در رابطه با این گونه روش زایمان مشاهده نشده است.

پزشک جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار ادامه داد: سزارین یک نوع عمل جراحی است که طی این روند، هفت لایه شکم بریده و ترمیم می شود علم پزشکی بیش از 70 سال است به منظور رفع مشکلاتی که در روند زایمان طبیعی وجود داشته این نوع جراحی را ارائه کرده تا در مواردی که زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد مشکل ساز است  این روش جایگزین شود.

دکتر صفایی با بیان اینکه  در روند زایمان عمدتاً خانم های باردار قادر به زایمان طبیعی هستند بیان کرد: به طور معمول طبق استانداردهای علمی 25 تا 30 درصد موارد  ممکن است مشکلاتی در سیر زایمان وجود داشته باشد که نیاز به عمل جراحی سزارین دارد.

وی توقف در پیشرفت زایمان در سیر تولد نوزاد، در خطر بودن جنین و یا مادر را از جمله عوامل نیاز به خاتمه فوری حاملگی بیان کرد و گفت: در برخی مواقع چرخش طبیعی جنین در داخل رحم مادر به طور کامل رخ نمی دهد که نیاز به انجام سزارین بیشتر می شود.

دکتر صفایی با بیان اینکه دلایل متعددی زمینه ساز افزایش آمار جراحی سزارین می شود اظهار کرد:  در باور غلط مردم این است که زایمان ها به دو روش سزارین و طبیعی انجام می شود مادران معمولا کوتاه بودن عمل جراحی سزارین به طولانی بودن سیر زایمان، درد کمتر این نوع زایمان نسبت به طبیعی و باور اشتباه اینکه با جراحی فرزند باهوش تری خواهند داشت ،روش سزارین را انتخاب می کنند.

وی یادآور شد: باید در اصلاح این باورها اقدامات موثری انجام شود چرا که دانشمندان و بزرگان تاریخ به روش سزارین به دنیا نیامده اند و باید پذیرفت سزارین راه حلی برای رفع مشکلات احتمالی زایمان طبیعی است و خود به تنهایی یک راه حل نیست.

بیش از ده سال است که در سطح وزارتخانه اعلام شده که آمار سزارین در سطح کشور بسیار بالا است دانشگاه علوم پزشکی سبزوار نیز از سال 1385 در راستای طرح تحول سلامت و ترویج زایمان طبیعی این طرح vbac (انجام زایمان طبیعی برای بانوانی که در بارداری های گذشته سزارین شده اند)را در کنگره وزارت بهداشت که با حضور دانشگاه های علوم پزشکی سطح کشور برگزار شده بود ارائه داد.

پزشک جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار اضافه کرد: این طرح به عنوان بهترین طرح ارائه شده معرفی شد و بسیاری از دانشگاه ها متقاضی ارائه این روش از دانشگاه سبزوار شدند.

وی افزود: دانشگاه علوم پزشکی سبزوار با ارائه طرح VBAC  نشان داد که هر چند خطرات این روش زیاد است اما در صورتی که کنترل شده و طبق اقدامات علمی صورت گیرد هیچ خطری برای بانوانی که در زایمان های گذشته عمل جراحی سزارین داشته اند نخواهد داشت.

از اثرات این طرح ، اصلاح این باور که این اقدام که در کشورهای دیگر انجام می شود هم اکنون در ایران شدنی است و اینکه "یک بار سزارین برابر با همیشه سزارین نیست" چرا که این سزارین های مکرر با مشکلات غیر طبیعی چسبندگی جفت، لگن، روده، مثانه خواهد شد که در نهایت منجر به برداشتن رحم مادر خواهد شد.

دکتر صفایی با بیان اینکه عوامل سزارین ناشی از چسبندگی ها مشکلات عدیده ای را برای خانم های باردار به همراه خواهد داشت گفت: از آنجایی که نتایج چسبندگی فوراً آشکار نمی شود بسیاری از افراد این باور را دارند که مشکلی رخ نخواهد داد در صورتی که ده سال بعد سزارین دور بعدی انجام شود مشکلات جراحی امروز مشخص خواهد شد./ سلمانیان