راهنمای تدوین طرح دوره

طرح دورهourse Plan))، عبارت است از تقسيم محتواي يك ماده درسي در يك دوره معين به مراحل و گامهاي مناسب و مشخص براساس هدف و نتايج آموزش. براي تهيه و تنظيم طرح دوره مدرسان بايد در ابتداي هر ترم تحصيلي براساس اصول معين بين هدفهاي آموزشي و برنامه هفتگي، ترتيبي اتخاذ كنند كه مجموعه فعاليت هاي آموزشي به موقع، بدون وقفه در طول يك ترم يا سال تحصيلي اجرا شود. براي تحقق چنين مقاصدي طراحي و تنظيم يك جدول زماني مي تواند بسيار مفيد و مؤثر باشد؛ زيرا هنگامي مي توان منظم و مؤثر، در فرايند آموزش به جلو گام برداشت كه برنامه ها و فعاليت هاي آموزشي به تناسب زمان مورد نظر، ساختاري منظم داشته باشند. اگر مدرسي طول دوره آموزشي را با توجه به مجموعه شرايط، به جلسات مفيد آموزشي تقسيم نكند و فعاليت هاي آموزشي هر جلسه را براساس اهداف تنظيم ننمايد، هرگز نمي تواند انتظار كارآيي مؤثر از تدريس خود و حداكثر يادگيري از دانشجويان را داشته باشد. مدرس بايد كليه فعاليت هاي طول دوره را به صورت يك جدول زمان بندي شده با درج عنوان اصلي و هدف كلي هر جلسه به انضمام تاريخ ارزشيابي تشخيصي، تكويني و پاياني تهيه و به دانشجويان قبل از شروع و آغاز فعاليت ارائه نمايد. آشنايي دانشجويان از مجموعه فعاليت هاي طول سال به تفكيك جلسات و همفكري آنان با مدرس مي تواند اثربخشي تدريس مدرس و انگيزه يادگيري دانشجويان را دو چندان كند. براي تنظيم چنين جدولي مي توان مراحل زير را به ترتيب طي كرد:

گام اول

تقويم طرح را بايد براي يك ترم تحصيلي با محاسبه تعداد هفته ها، روزها و ساعتهايي كه در طول سال تحصيلي براي تدريس درس مورد نظر پيش بيني شده است محاسبه و تنظيم كرد.

گام دوم

پس از مشخص شدن زمان خالص تدريس، محتواي درس يا عناوين مورد تدريس را نه برحسب كميّت، بلكه برحسب اهميت و كيفيت مطالب و تحقق هدفهاي آموزشي بر كل ساعات و جلسات تقسيم كرد. براي انجام چنين كاري، لازم است ابتدا محتواي درس يا عناوين مورد تدريس و ساير فعاليت هاي آموزشي با احتساب فرصت لازم براي تمرين محاسبه شود و سپس محتواي فصلها و مباحث و ساير فعاليت هاي در نظر گرفته شده در طول سال، به واحدهاي كوچكتر درسي يا محتواي متناسب با تك تك جلسات تقسيم گردد.

گام سوم

هدف كلي هر جلسه بايد با توجه به عنوان درس، دقيقاً مشخص شود. هر چند نوشتن هدفهاي رفتاري در اين جدول، ضرورتي ندارد اما در نوشتن هدفهاي هر جلسه علاوه بر عنوان درس، مدرس بايد با توجه به قابليتها و فعاليت هاي مورد نظر و محتواي درس، هدف كلي هر جلسه را با زباني روشن و قابل فهم براي دانشجويان بنويسد.

گام چهارم

پس از تعيين هدف كلي هر جلسه، لازم است مدرس فعاليت هاي تكميلي دانشجويان را كه براي تقويت يادگيري آنها لازم است و فرصت كافي براي انجام آنها در كلاس درس وجود ندارد پيش بيني نمايد. پيش بيني اين نوع فعاليتها و حتي امكانات و وسايل لازم براي انجام چنين تكاليفي بايد دقيقاً مشخص شده باشد؛ مثلاً دقيقاً معين شود چه بخش از چه كتاب يا منبعي مطالعه شود و يا تمرينهاي چه بخشي از كتاب درسي حل گردد يا چه نوع گزارشي با توجه به چه امكاناتي بايد تهيه و نوشته شود. فعاليت هاي تكميلي بايد مكمّل فعاليت هاي كلاس و تقويت كننده كيفيت يادگيري دانشجويان شود. از ارائه فعاليت هاي تكميلي خسته كننده، بي ربط با موضوع و نامتناسب با زمان، جداً خودداري شود.

ضمناً در طرح دوره يا سالانه (جدول زمان بندي شده تدريس)، جلساتي را نيز مي توان به تناسب موقعيت و زمان تدريس به شناخت دانشجويان ، اجراي ارزشيابي تشخيصي و تكويني و پاياني و مرور درسهاي گذشته كه پيش نياز درس جديد مي باشند و ترميم كمبودهاي مشخص شده در ارزشيابي تشخيصي اختصاص داد. 

دریافت فایل طرح دوره