بازگشت

زایمان بی درد

از بین انواع روش‌های زایمان شامل زایمان در آب، هیپنوتیزم، طب و تحریک الکتریکی، زایمان همراه با استنشاق گاز بهترین نوع زایمان است.

استنشاق گاز در طی زایمان علاوه بر کاهش درد مادر کاملا بی خطر است.

از مزایای این روش کمک به مادر در حین زایمان با درد کم وبی خطر بودن استنشاق این گاز برای مادر و جنین  می باشد و شرایط زایمان به طور کامل معادل یک زایمان طبیعی است.

 این روش در سال 75 برای اولین بار در ایران انجام شد و امروزه به عنوان یکی از روش‌های رایج در کشور انجام می‌گیرد گفتنی است  در بیمارستان شهیدان مبینی سبزوار نیز با تلاشها و پیگیریهای مسئولان بیمارستان از سال 86  شروع شد.

زایمان طبیعی بدون درد با بی حسی اپیدورال و وارد کردن داروی ضد درد از طریق لوله ای نازک به قسمت نخاع مادر انجام می‌شود. این نوع بی حسی، درد قسمت تحتانی بدن را از بین می برد.

زایمان طبیعی بدون درد
شاید با این عبارت مواجه شده باشید: "زایمان طبیعی بدون درد". اما به نظر شما آیا چنین چیزی ممکن است؟ برای بسیاری از ما، زایمان طبیعی تداعی کننده ساعت‌ها درد کشیدن و در انتظار فرزند ماندن می‌باشد.

 قرن‌هاست که مادران، نوزادان خود را به دو شکل طبیعی و سزارین به دنیا می‌آورند. امروزه روشی برای انجام زایمان طبیعی ابداع شده که طی آن سعی می‌شود مادر بدون تحمل درد زیاد، نوزاد خود را به دنیا بیاورد. این روش، زایمان طبیعی با بی حسی اپی دورال می‌باشد.
 

بی حسی اپیدورال چیست؟

این نوع بی حسی، درد مداوم درقسمت تحتانی بدن فرد را سرکوب می‌کند و این امکان را به فرد می‌دهد که بدون بی هوشی درد خود را احساس نکند.
اگر خانم بارداری بخواهد نوزاد خود را با بی حسی اپیدورال به دنیا بیاورد، داروهای ضد درد (با تشخیص متخصص بیهوشی) از طریق لوله‌ای به منطقه‌ای خاص در ناحیه ستون فقرات او (نخاع) وارد می‌شود.
  این داروها، پیام‌های دردی را که از نخاع به طرف مغز می‌روند، سرکوب می‌کنند. استفاده از این روش برای کاهش درد در حین زایمان طبیعی در ایالات متحده بسیار رایج است. بنابراین بسیاری از زنان اقدام به زایمان طبیعی با این روش می‌کنند. لازم به ذکر است که تزریق داروی ضد درد به ناحیه ستون فقرات باید توسط متخصص بیهوشی انجام بگیرد.
 
چگونه این کار انجام می‌شود؟

متخصص بیهوشی، پشت مادر باردار را مواد خاص ضدعفونی می‌کند و سپس سوزن توخالی را وارد استخوان‌های کوچک ستون فقرات می‌کند. هنگامی که سوزن در فضای اپیدورال قرار گرفت، لوله‌ای نازک را که کاتتر نام دارد در این فضا قرار می‌دهند و سوزن را بر می‌دارند.

سپس داروی ضد درد را از طریق لوله نازک کاتتر وارد بدن مادر می‌کنند و چون اعصاب انتقال دهنده حس درد، سرکوب می‌شوند درد فرد کاهش پیدا می‌کند.
 
بنابراین مادر با تحمل کم‌ترین درد حاصل از انقباضات رحمی و خروج نوزاد از رحم می‌تواند خاطره خوبی از زایمان طبیعی داشته باشد. 
انجام تنفس عمیق از طریق بینی باید توسط مادر انجام بگیرد. 
چه زمانی می‌توان از اپی دورال در طی زایمان طبیعی استفاده کرد؟
هر خانم بارداری می‌تواند در هر مرحله از مراحل زایمان خود درخواست بی حسی اپی دورال داشته باشد.
 اکثر زنان باردار هنگامی طلب دریافت این بی حسی را دارند که درد زایمان شدید شده است و دهانه رحم معمولا بین 5 تا 6 سانتی متر باز شده است.
 لوله وارد شده برای تزریق بی حسی اپی دورال می‌تواند تا آخر زایمان و خروج جفت در بدن مادر باقی بماند و حتی می‌تواند درد ناشی از بخیه ها را تسکین دهد.

مزایای استفاده از بی حسی اپیدورال
- کاهش درد در حین زایمان طبیعی که هدف اصلی این روش می‌باشد.
 - اگر زن بارداری دارای فشار خون بالا باشد، معمولا برای انجام زایمان طبیعی با مشکل روبرو می‌شود، اما این روش می‌تواند به کاهش فشار خون او کمک کند.
 - مادر در حین زایمان هوشیار است و می‌تواند انقباضات رحم خود را بدون درد زایمان حس کند و لحظه به دنیا آمدن نوزاد خود را به خوبی درک کند.
 - اگر این روش در کشوری مانند ایران که آمار زایمان سزارین بالایی دارد همه گیر شود هم به نفع مادران است و هم به نفع نوزادان و در کل سلامت مادر و کودک را تا حد زیادی ارتقا می‌بخشد. اگر مادران در جامعه ما بدانند که زایمان طبیعی بدون درد هم امکانپذیر است، بسیاری از مادرانی که به علت فرار از درد طبیعی به سراغ سزارین می‌روند، به این روش روی می‌آورند.
 معایب استفاده از روش اپیدورال
- گاهی دیده شده است که استفاده از این داروها مۆثر واقع نمی‌شود و تنها بخش‌هایی از شکم مادر بی حس می‌شود و تا حدی درد زایمان طبیعی را دارند (حدود یک در هر هشت نفر). در این صورت متخصص بی هوشی باید دوز دارو را افزایش دهد.
 - ممکن است حس خارش در فرد ایجاد شود که معمولا شدید نمی‌باشد.
 - ممکن است فرد احساس لرزش داشته باشد.
 - ممکن است پاهای فرد احساس ضعف و یا سنگینی پیدا کند و نیاز به ماندن در رختخواب باشد.
 - فرد باید هر چند وقت یکبار وضعیت خود را بر روی تخت تغییر دهد تا مناطقی که دچار بی حسی شده‌اند، زخم نشوند.
 - ممکن است بر توانایی فرد برای دستشویی رفتن تأثیر بگذارد و فرد مجبور به استفاده از سوند برای تخلیه مثانه خود شود.
- مادرانی که با این روش نوزاد خود را به دنیا آورده‌اند، باید بعد از زایمان تحت نظر باشند. فشار خون مادر هر 5 دقیقه یکبار پس از شروع بی حسی اپی دورال چک می‌شود. همچنین تپش قلب جنین نیز باید در 30 دقیقه اول پس از شروع این روش بررسی شود. این بررسی‌ها به این دلیل است که بی حسی اپی دورال می‌تواند فشار خون را پایین بیاورد. 
- مرحله‌ای که نوزاد باید با فشاری که مادر می‌آورد خارج شود و اصطلاحاً به دنیا بیاید، در این روش زیاد طول می‌کشد، زیرا مادر احساس درد نمی‌کند و عجله‌ای برای فشار ندارد. در این حالت پزشک باید مادر را تشویق کند که با فشار نوزاد را به دنیا آورد.
 - اگر سوزن اپی دورال، به کیسه اطراف ستون فقرات آسیب بزند و مایع آن نشت پیدا کند، مادر به سردردهای شدید مبتلا می‌شود.

تهیه و تنظیم : ملایجردی کارشناس پرستاری