علائم اچ آی وی و ایدز
علائم اچ‌آی‌وی/ ایدز چه هستند؟
تشخیص ابتلا به اچ‌آی‌وی و ایدز تنها بر اساس علائم قابل اطمینان نیست. علائم اچ آی وی بسیار به علائم بیماری های دیگر شبیه هستند. بنابراین تنها راه قطعی تشخیص ابتلا به اچ آی وی، آزمایش اچ‌آی‌وی است.
افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی ممکن است کاملا احساس سلامتی کنند و سالم هم به نظر بیایند، اما با این حال سیستم ایمنی بدنشان ممکن است آسیب دیده باشد. مهم است که بدانیم زمانی که یک فرد به اچ‌آی‌وی مبتلا می شود، حتی اگر احساس سلامت هم بکند، می تواند ویروس را به سرعت انتقال دهد.
اگر فردی به اچ‌آی‌وی مبتلا شود و تحت درمان موثر ضد ویروسی قرار نگیرد، اچ‌آی‌وی در طول زمان سیستم ایمنی او را ضعیف می کند، و او را نسبت به سایر عفونت های احتمالی آسیب پذیر می کند.
علائمی که پس از ابتلا به اچ‌آی‌وی بروز می کنند
برخی از افرادی که به اچ‌آی‌وی مبتلا می‌شوند، متوجه هیچ گونه تغییر آنی در سلامت خود نمی شوند. اما برخی در چند هفته اول ابتلا دچار علائمی شبیه آنفولانزا، یا جوش و ورم غدد می‌شوند. این علائم نشانگر ایدز نیستند و معمولاً پس از چند روز یا چند هفته ناپدید می‌شوند.
اگرچه سیر عفونت اچ‌آي‌وي در میان بیماران ممکن است متغیر باشد، اما الگوی شایعی در بیماران دیده میشود. از زمان ورود ويروس به بدن تا ورود به مرحله عفونت پيشرفته اچ آي وي، بيمار مراحل مختلفي را طي ميكند كه به شرح ذيل است:
سندروم حاد HIV : حدود سه تا شش هفته اچ‌آي‌وي بعد از تماس با ويروس، بيمار علائم باليني مشابه یک سرماخوردگی یا آنفولانزا شامل: تب، سردرد، زكام و بزرگي غدد لنفاوي را نشان ميدهد. البته اين علائم تنها در ۵۰ تا ۷۰ درصد بيماران مشاهده ميشود. در اين دوره بار ويروسي ( تعداد ويروس در خون) بسيار بالاست. طي يک تا سه هفته پاسخ ايمني در بدن ايجاد شده، بار ويروس كاهش مي‌يابد. علائم باليني اين مرحله بعد از مدتي (حداكثر دو ماه از زمان ورود ويروس) فروكش ميكند ولي بيمار وارد مرحله بدون علامت ميشود.
دوره بدون علامت : پس از عفونت اوليه و تکثير ويروس و به دنبال آن تغييرات ايميونولوژيک ويژه اچ‌آي‌وي ، اغلب بيماران يک دوره نهفته را تجربه مي کنند که سالها طول مي کشد. طي اين دوره سيستم ايمني تخريب شده كه اين تخريب با کاهش تعداد سلول‌هاي CD4 تظاهر مي‌يابد. در اين دوره بيماري در حال پيشرفت است.
بيماري آشکار باليني : تخریب پیشرونده سیستم ایمنی که در اغلب بیماران رخ میدهد، سرانجام به بیماری آشکار بالینی با علائم و نشانه های بيماري زمینه ای و یا عفونت ها و بدخیمی های فرصت طلب می انجامد. برخي از علائم مهم در اين دوران عبارتند از:
كاهش وزن بدون توجيه -عفونت مكرر دستگاه تنفس فوقاني ( سينوزيت، برونشيت، اوتيت مديا، فارنژيت) -علائم پوستي ( زخم هاي مكرر دهاني، درماتيت) - اسهال مزمن بيش از يكماه -تب بيش از يكماه-برفک دهانی- سل ريوي در يكسال اخير و يا سل خارج ريوي-عفونتهاي باكتريايي شديد ( باكتريمي، پنوموني، مننژيت، عفونت مفصل، در گيريهاي مغزي) -هرپس مزمن بيش از يكماه
علائمی که توسط عفونت های فرصت طلب ایجاد می شوند
عفونت های فرصت طلب توسط میکروب‌هایی ایجاد می شوند که همیشه اطراف ما هستند، اما یک سیستم ایمنی سالم می‌تواند با آنها مبارزه و بر آنها غلبه کند. زمانی که سیستم ایمنی به اندازه کافی ضعیف شود، این گونه عفونت‌ها می‌توانند ایجاد شوند و باعث ایجاد دامنه‌ی وسیعی از علائم شوند. بعضی از این علائم می‌تواند بسیار شدید باشد. زمانی که دستگاه ایمنی ضعیف میشود، برخی بیماری‌ها مانند سرطان های خاصی نیز ایجاد می‌گردند.
اما این‌گونه علائم را نمی‌توان به طور قطع علائم ابتلا به اچ آی وی و یا ایدز دانست. تشخیص ایدز نیازمند تشخیص علائمی از نقص شدید دستگاه ایمنی است، که به غیر از اچ آی وی چیز دیگری نمی‌تواند عامل آن باشد. این امر معمولا مستلزم آزمایش اچ‌آی‌وی است.
بنابراین تنها راهی که می‌توانید از طریق آن بفهمید که به اچ‌آی‌وی مبتلا شده‌اید یا نه، آزمایش اچ‌آی‌وی است.
آزمایش های تشخیصی اچ آی وی
فرد مبتلا به آچ آی وی ممکن است در ظاهر سالم به نظر بیاید و براي مدت طولاني هيچ علامتي از بيماري یا عفونت نداشته باشد. به همین دلیل می توان گفت تنها راه تشخيص عفونت اچ آی وی، انجام آزمايش خون است. از زمانی که ویروس وارد بدن فرد می شود تا هنگامی که پاسخی قابل تشخیص با آزمایش خون ایجاد شود، دوره ی نهفتگی یا دوره پنجره نامیده می شود. از آنجا که به طور معمول تشخیص این بیماری، با شناسایی آنتی بادی بر علیه ویروس صورت می گیرد، در طول این دوره نتایج آزمایش فرد آلوده به اچ آی وی، می تواند منفی گردد. اما علیرغم منفی بودن آزمایش، امکان انتقال ویروس وجود دارد.
از آنجایی که تفسیر نتیجه آزمایش بسیار پیچیده و کار تخصصی است، لازم است تا نتیجه آزمایش چه مثبت باشد و چه منفی، همراه با مشاوره و زیر نظر پزشک به فرد اعلام شود. مشاوره و آزمايش اچ آي وي، هم در پيشگيري از ابتلا و هم در مراقبت و درمان موثرتر، اهمیت دارد.
تشخیص عفونت اچ آی وی
در بیشتر موارد از راه شناسایی آنتی بادی ویروس صورت می پذیرد. به طور معمول از تست های آزمایشگاهی که حساسیت بالایی برای شناسایی بیماران دارند، استفاده می شود؛ یعنی تست هایی که بتوانند فرد آلوده را به درستی، به عنوان فرد اچ آی وی مثبت شناسایی کنند. به این تست ها، تست های غربالگری می گوییم. علاوه بر این، باید از تستی استفاده شود که اختصاصی بوده و بتواند به درستی فرد غیر آلوده را به عنوان فرد اچ آی وی منفی متمایز نماید. به این تست ها، تست های تأییدی اطلاق می شود.
توصیه می شود که تمام افرادی که نتیجه ی آزمایش شان مثبت شده، مجدداً و ترجیحاً با یک روش دیگر آزمایش بدهند تا نتیجه قطعی را دریافت کنند.
دو روش اصلی برای تشخیص اچ آی وی وجود دارد:
۱- تست های آنتی بادی مانند تست های سریع، الایزا، وسترن بلات
۲- تست های شناسایی ویروس مانند تست آنتی ژن اچ آی وی، پی سی آر و کشت ویروس
تست های آنتی بادی
تست های آنتی بادی، آنتی بادی های علیه ویروس اچ آی وی را شناسایی می کنند و قادر به کشف مستقیم ویروس نیستند. با ورود ویروس به بدن، سیستم ایمنی فرد با تولید آنتی بادی در مقابل عفونت اچ آی وی واکنش نشان می دهد. از وجود این آنتی بادی ها برای شناسایی عفونت اچ آی وی استفاده می شود. با توجه به این که مدتی طول می کشد تا این گونه تست ها، وجود آنتی بادی در خون را شناسایی کنند، نتیجه ی مثبت بیانگر مواجهه ی فرد با ویروس در زمان گذشته است. بنابراین تست های آنتی بادی برای شناسایی موارد ابتلا در مواجهه ی اخیر محدودیت دارند. الایزا و تست های سریع، شایع ترین تست های به کار رفته برای غربالگری بیماری می باشند.
تست های سریع در کمتر از ۳۰ دقیقه انجام شده و بر روی نمونه ی خون و یا بزاق قابل انجام می باشند. تست سریع به طور عمده در موارد زیر کاربرد دارد:
* زنان در معرض خطر اچ آی وی که قبلاً آزمایش اچ آی وی نداده اند، باید در زمان زایمان یا بلافاصله بعد از زایمان با یک آزمایش سریع غربالگری شده تا در صورت لزوم، پیشگیری با داروهای ضد رتروویروس برای شیرخوار آغاز شود و یا در زمان زایمان به خانم حامله تجویز شود.
* زمانی که بعد از زایمان وضعیت اچ آی وی مادر نامشخص باشد و به خصوص مادر و یا پدر رفتارهای پرخطر داشته باشند، آزمایش سریع نوزاد در اولین فرصت بعداز تولد توصیه می شود تا بتوان پیشگیری با داروهای ضد رتروویروسی را برای نوزاد مواجهه یافته شروع کرد.
* برای نوزادان بی سرپرست و همچنین نوزادان پرورشگاهی که وضعیت مواجهه ی اچ آی وی در آنها نامشخص است، آزمایش سریع اچ آی وی توصیه می شود.
* در موارد مواجهه با موارد احتمالاً آلوده به اچ آی وی، فرد منبع را می توان با آزمایش سریع بررسی نمود تا نیاز به انجام پیشگیری دارویی مشخص گردد.
نتیجه ی مثبت هر تست سریع، می بایست پیش از تشخیص نهایی با یک روش تأییدی دیگر مشخص شوند.
بر اساس دستورالعمل کشوری، در صورت مثبت شدن آزمایش با تست های تشخیص سریع وتست الایزا (نسل چهارم کیت های الیزا )، مجدداً این تست (ترجیحا با یک کیت آزمایشگاهی دیگر) تکرار شده و اگر باز هم مثبت بود، مثبت بودن نتیجه ی این تست، نشانه ی ابتلای فرد می باشد.
تست های شناسایی ویروس
بر خلاف تست های آنتی بادی، تست های ویروس شناسی، عفونت اچ آی وی را با شناسایی مستقیم ویروس، تشخیص می دهند. این تست ها شامل تست شناسایی آنتی ژن ویروس، تست های مبتنی بر اسید های نوکلئیک و کشت ویروس می باشد. این تست ها به دلیل پیچیدگی و هزینه ی بالا، به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند.
توجه داشته باشید که تنها پرسنل آموزش دیده، مجاز به تفسیر نتایج تست می باشند. بنابراین شما می توانید با مراجعه به مراکز مشاوره بیماری های رفتاری در سراسر کشور تحت نظر پرسنل متخصص، آزمايش محرمانه و رايگان به منظور تشخيص اچ آي وي را انجام دهید. همچنین آموزش، مشاوره، خدمات كاهش آسيب هاي ناشي از اعتياد (توزيع سرنگ، سوزن و كاندوم) از دیگر خدماتي است كه در اين مراكز ارائه مي گردد.
شنبه 9 بهمن ۱۳۹۵
