بیماران برای چگونگی اطلاع از نحوه مصرف داروها، باید با پزشک و داروساز مشورت کنند. بنابراین، چنانچه مبتلا به بیماری خاصی هستید که مجبور به مصرف دارو در ایام مبارک رمضان هستید، قبل از هر اقدام با پزشک معالج خود مشورت کنید.
مشورت با پزشک برای افرادی که در دوران بارداری و شیردهی هستند و همچنین افراد مبتلا به بیماریهای دیابت، فشارخون، روده تحریکپذیر، یبوست، زخمهای گوارشی (معده و دوازدهه)، اختلالات کلیوی، اختلالات غده تیروئید، بیماریهای اعصاب و روان، قلبی عروقی و تنفسی و... پیش از اقدام به روزهداری، ضروری است.
چنانچه فردی با وجود ابتلا به بیماری، پس از مشورت با پزشک معالج، مجاز به روزه گرفتن باشد، باید به برخی از نکات توجه کند:
از جمله این موارد میتوان به بیماران مبتلا به صرع که در معرض خطر تغییر دوز دارو در ایام روزهداری هستند،اشاره کرد. علاوه بر بیماران صرعی که با قطع دارو دچار بازگشت حملات تشنجی میشوند، بیماران مبتلا به آسم که با قطع داروهای استنشاقی و افشانههای تنفسی دچار حملات آسمی میشوند نیز نیاز به مشاوره دقیق دارند.
داروهای ضد فشارخون
مطالعات بهعملآمده روی داروهای ضد فشارخون نشان میدهد که روزهداری تاثیر خاصی بر اثربخشی این داروها ندارد. البته گاهی اوقات لازم است در مورد داروهای مدر (ادرارآور)، برای جلوگیری از کاهش آب بدن، پزشک اقدام به کاهش دوز این داروها در بیماران روزهدار کنند.
داروهای ضد التهاب
برخی از این داروها این قابلیت را دارند که دوبار در طول روز مصرف شوند. مصرف اینگونه داروها را میتوان با مشورت پزشک و داروساز به زمان افطار یا سحر موکول کرد.
آنتیبیوتیکها
پزشک معالج، برای درمان عفونت در بیمار روزهدار، میتواند اقدام به تجویز آنتیبیوتیکهایی کند که بهجای چند بار مصرف در طی روز، یک یا دو بار در روز مصرف شوند.
دیابت
هرچند روزهداری برای برخی از مبتلایان به دیابت بنا بر تشخیص پزشک معالج میتواند مفید باشد، ولی تغییر خودسرانه دوز دارو و رژیم غذایی در برخی دیگر بسیار خطرناک است. بیمارانی که انسولین مصرف میکنند قبل از اقدام به روزهداری باید با پزشک معالج
خود مشورت کنند. همچنین در تمام بیماران دیابتی، کنترل مرتب قند خون و تنظیم آن بسیار مهم است.
بیماران دیابتی باید پیش از شروع ماه مبارک رمضان تحت بررسی پزشکی قرار گیرند. بیماران باید ازنظر سطح قند خون، فشارخون، چربی خون، انعقاد خون و وضعیت کلی بیوشیمی خون، بررسی شوند و بر این اساس رژیم غذایی و دارویی مختص هر بیمار قبل از شروع ماه مبارک تعیین شود.
هم بیماران و هم خانواده فرد مبتلا به دیابت باید در رابطه با خطرات احتمالی تهدیدکننده بیمار در ایام روزهداری مورد مشاوره قرار گیرند. در مورد علائم افزایش و کاهش قند خون، اندازهگیری قند خون، تنظیم وعدههای غذایی، فعالیت بدنی و مصرف داروها در ماه مبارک باید آموزش لازم را دریافت کنند.
استفاده خودسرانه از داروهای ضدبارداری ترکیبی مانند LD برای قطع خونریزی دوران قاعدگی و بهمنظور کامل کردن روزه در ماه رمضان به روشی که منجر به قطع قاعدگی شود، علاوه بر اینکه چرخه هورمونی مصرفکننده دارو را مختل خواهد کرد، تبعات خطرناکی مانند اشکالات انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندامهای تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت. خصوصا که این امر با کاهش مصرف مایعات ممکن است تشدید شود. شیوع این عارضه با افزایش سن افزایش مییابد و این امر هشداری است برای بانوان سنین بالای ۳0 سال، دارای اضافهوزن و سابقه ترومبوز و یا سیگاری و افرادی که قصد مصرف این داروها را دارند.
در زمان روزهداری هیچگاه وعدههای دارو را خودسرانه حذف و یا به زمان دیگری موکول نکنید. این عمل سبب اختلال در روند درمان میشود. مصرف بسیاری از داروها را میتوان پس از مشورت با پزشک به زمان سحری یا افطار منتقل کرد.
اثربخشی بسیاری از داروها، ارتباط مستقیمی با مصرف بهموقع آنها در زمان معین دارد. در ایام روزهداری خودسرانه نوبت داروی خود را قطع نکنید، چراکه قطع ناگهانی برخی از داروها بهواسطه روزهداری بسیار خطرناک است. درباره قطع داروهای خود و نحوه استفاده آنها در ماه مبارک رمضان، با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنید.
مرکز اطلاع رسانی دارویی وسموم DPIC با شماره 190 آماده پاسخگویی به پرسش های دارویی شما میباشد.
دکتر ماندانا دولت آبادی
کارشناس تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی سبزوار