روابط عمومی معاونت بهداشتی / دکتر فاطمه نوده معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار ضمن اشاره به اهمیت 28سپتامبر مصادف با 6 مهرماه سال جاری بعنوان روز جهانی هاری گفت: افزایش آگاهی در مورد بیماری هاری و کمک به جهان برای مبارزه با این بیماری بسیار مهلک وکشنده با تاکید برشعار امسال یعنی " هاری: آگاهی از حقایق، بدون هراس" با تمرکز برسه اصل:
1 - دانش ، استراتژی ها و ابزار برای از بین بردن هاری با واسطه سگ
2 - رویکردها و ابزارهای موفق برای پیشگیری ، کنترل و از بین بردن بیماری
3 - نجات جان با گسترش آگاهی در مورد هاری و آموزش نحوه پیشگیری از آن
وی افزود: هاری یک بیماری ویروسی است که علیرغم پیشرفتهای بزرگ در علوم پزشکی هنوز درمانی برای آن یافت نشده و در صورت ابتلا انسان به بیماری هاری متأسفانه صد در صد موارد منجر به مرگ میشود. هاری در بسیاری از کشورهای دنیا وجود دارد. هاری یک بیماری ویروسی قابل پیشگیری با واکسن است . متاسفانه در سنوات اخیر تعداد موارد حیوان گزیدگی در کشور به علت افزایش جمعیت سگها (نه تنها در سطح روستا بلکه در سطح شهرها) رو به افزایش بوده و اگر اقدامی جدی و اصولی برای کنترل هاری در سگها و بخصوص کنترل جمعیت سگهای بلاصاحب انجام نشود هر روز پیشگیری و مقابله با حیوان گزیدگی مشکلتر و کنترل بیماری هاری و تحقق هدف جهانی که همانا حذف بیماری هاری انسانی ناشی از گزش سگ تا سال ۲۰۳۰ میباشد دشوارتر میشود.
راه هاي سرايت بيماري:
1 - راه گاز گرفتن: اصلي ترين راه است . البته از طريق كشيده شدن پنجه آغشته به بزاق حاوي ويروس هاري (به ويژه درگربه و گربه سانان ) نيز منتقل مي شود .
2 - راه پوست: بيماري هاري از راه پوست سالم قابل سرايت نيست ولي اگر کوچکترين خراش يا زخمي در پوست وجود داشته باشد قابل انتقال خواهد بود.
3 - راه مخاطات: امكان پذير است، بنابر اين سگ ها و گربه هاي به ظاهر سالم در اواخر دوره کمون بيماري، مي توانند از طريق ليسيدن لب و چشم و بيني کودکاني که با آنها بازي مي کنند صاحبان خود را به بيماري هاري مبتلا نمايند.
4 - راه تنفس: سرايت هاري از طريق تنفس به ويژه در غارهاي محل زندگي خفاش هاي آلوده امكان پذير است .
5 - راه پيوند اعضاء: دو مورد انتقال در اثر پيوند قرنيه فرديکه مبتلا به هاري بوده و از قرنيه وي جهت 2 نفر استفاده گرديده است، در سال 1373 در ايران گزارش شده است.
6 - انتقال از راه دستگاه گوارش: بعيد است ولي حيوانات گوشتخوار ممکن است بندرت از خوردن لاشه حيوانات تلف شده از بيماري هاري به اين بيماري مبتلا شوند. به هر حال از خوردن گوشت و ساير فراورده هاي دام هاي مبتلا به هاري خودداري شود.
7 - انتقال از راه جفت: بعيد نيست.
8 - انتقال از طريق وسايل آلوده: فقط در موارد استثنائي منتقل مي شود .
9 - انتقال بيماري از انسان به انسان: جز در يک بررسي که در سال 1985 در پاکستان بعمل آمده و تعدادي از بچه هاي نوزاد که توسط يک نفر ختنه شده بودند و مبتلا به هاري شدند و بعداً معلوم شد که شخص ختنه کننده مراحل آخر دوره کمون هاري را طي مي نموده و بر طبق عادت سنتي مقداري از بزاقش را در محل ختنه مي ريخته مورد ديگري گزارش نشده است. بنابر اين، در نگهداري و پرستاري از شخص مبتلا به هاري بايد تمام جوانب احتياط رعايت شده و ضمن استفاده از وسايل حفاظتي کامل، لوازم و وسايل بيمار با دقت هر چه تمامتر ضد عفوني گردد.
اقدامات درمان پيشگيري در مورد افراد حيوان گزيده
افرادي كه مورد گاز گرفتگي حيوانات قرار مي گيرند اگر بلافاصله و در اسرع وقت به مراكز درمان پيشگيري مراجعه و تحت اقدامات درمان پيشگيري قرار گيرند مي توان از ابتلاي به بيماري هاري در آن ها جلوگيري كرد.
اين اقدامات عبارتند از :
1. زدودن و خارج ساختن ويروس هاري از محل زخم :
مهم ترين قسمت پيشگيري از هاري ( تا 70% ) رعايت كامل همين نكته است ، براي اين كار لابلاي زخم را با آب تميز و صابون حداقل به مدت 15 تا 20 دقيقه عميقاَ شستشو و در جريان آب روان قرار دهيد.
2. خارج کردن کف صابون از لابلاي زخم :
با استفاده از فشار آب، زيرا باقي ماندن صابون و بعضي مواد ضد عفوني کننده را که بدنبال شستشو مورد استفاده قرار خواهد گرفت خنثي مي کند.
3. قطع کامل قسمت هاي له شده و نکروزه.
4. ضد عفوني زخم با الکل 70 درجه يا محلول بتادين 1% يا ساير مواد ضد عفوني کننده.
5. زخم حيوان گزيدگي را نبايد بخيه زد، چون ويروس هاري بي هوازي بوده و در مقابل نور و اکسيژن هوا خاصيت حياتي خود را از دست مي دهد.البته در مورد زخم هاي بسيار عميق که شريان هاي خونريزي دهنده دارند استثنائاً مي توان شريان را بخيه زد که در اين صورت مي بايستي مقداري سرم ضد هاري را در داخل زخم انفيلتره نمود.
6. تزريق سرم ضد هاري
7. تزريق واکسن ضد هاري
8. تزريق سرم و واکسن ضد کزاز
9. آنتي بيوتيک تراپي
10. تحت مراقبت قرار دادن حيوان مهاجم