سابقه واحد مدیریت بيماري ها : 

تا قبل از استقرار سيستم شبكه اي و تاسيس مركز بهداشت شهرستان و راه اندازي خانه هاي بهداشت در سطح شهرستان ها، برنامه هاي مبارزه با بيماري ها منحصر به بيماري هاي واگير بود كه بطور عمودي واز طريق مديريت مربوطه درسطح كشور مانند مديريت مبارزه بامالاريا درسطح وزارتخانه  واداره كل مبارزه با مالاريا درسطح استان ها و اداره مبارزه با مالاريا در سطح شهرستان ها انجام مي شد و براساس آن هر شهرستان به چندين ناحيه تقسيم مي شد و در هر ناحيه برحسب نياز منطقه تعدادي كارمند تحت عناوين بهداشتيار ، ميكروسكوپيست، لاروكش، سم پاش ، آمارگر و راننده مشغول بكار بودند . هرناحيه زير نظرمسئول ناحيه و تمام نواحي زير نطر مسئول تعقيب عمليات شهرستان اداره مي شد و مسئول تعقيب عمليات شهرستان زير نظر مديريت شبكه بهداشت ودرمان شهرستان انجام وظيفه مي نمود ولي درعمليات اجرايي تاحد زيادي مستقل عمل مي كرد .

با توجه به پتانسيل كاري بالاي اين مجموعه و گستردگي فعاليت آنها در اقصي نقاط كشور،درمقاطع مختلف زماني بخصوص بعد از انقلاب شكوهمند اسلامي به رهبري امام خميني (ره) ، چندين برنامه وسيع بهداشتي بعهده آنان واگدار شد كه انصافا  بخوبي ازعهده انجام آن برآمدند ازجمله عمليات ريشه كني آبله ، عمليات بسيج سلامت اطفال و...

بقيه عمليات اجرايي در زمينه مبارزه با بيماري ها مستقيما ازسطح استان هدايت و اجرا مي شد و تنها در زمينه مبارزه با سل دربعضي از شهرستانها توسط پزشكان علاقمند فعاليت هايي انجام مي شد.

با استقرار سيستم شبكه اي بهداشت و درمان دركشور و تربيت بهورزان و تاسيس خانه هاي بهداشت ضرورت ادغام فعاليت هاي اداره مبارزه با مالاريا در تشكيلات شبكه اي پيش آمد كه اين كار بتدريج انحام گرفت و در اغلب شهرستان ها مسئولين تعقيب عمليات بعنوان مسئول مبارزه با بيماري ها برگزيده شدند و بهداشتياران بصورت بازوي عملياتي واحد بعضا درسطح خانه هاي بهداشت و عمدتا بصورت تيم هاي سياري واكسيناسيون و مراقبت بيماري ها به خدمت خود ادامه دادند .

اکنون خدمات بهداشتی در سطح اولیه در روستا ها در خانه های بهداشت توسط بهورزان و در سطح شهر توسط پایگاههای بهداشتی و در یک سطح بالاتر در سطح مراگز بهداشتی درمانی روستایی ، شهری و سپس در سطح شبکه های بهداشتی درمانی و در نهایت در معاونت بهداشتی دانشگاههای علوم پزشکی و در بالاترین سطح در وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی پیگیری و اجرا می شود .

خلاصه اصلی ترین فعالیت های واحد بیماریهای شهرستان

   1- نظارت بر انجام واکسیناسیون بر اساس آخرین دستورالعمل کشوری در کلیه مراکز بهداشتی درمانی ، پایگاههای بهداشتی و خانه های بهداشت به صورت رایگان

       2- تأمین و توزیع واکسنهای روتین در مراکز بهداشتی و درمانی، پایگاههای بهداشتی ، خانه های بهداشت  و بیمارستان

        3- دریافت گزارش و بررسی کلیه موارد عوارض ناخواسته ناشی از تلقیح واکسن

        4-نظارت بر امر بیماریابی و درمان بیماران مبتلا به سل تا بهبودی کامل به صورت رایگان

        5- انجام برنامه غربالگری نوزادان با هدف بیماریابی بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید، در کلیه  مراکز بهداشتی درمانی تابعه و برخی مراکز منتخب

        6- انجام برنامه غربالگری نوزادان با هدف بیماریابی بیماری فنیل کتونوری(PKU)، در کلیه  مراکز بهداشتی درمانی تابعه و برخی مراکز منتخب

       7- اجرای برنامه پیشگیری از تولد نوزاد مبتلا به تالاسمی ماژور از طریق برنامه غربالگری زوجین متقاضی ازدواج

       8- دریافت و ارسال گزارش تلفنی و بررسی کامل بیماران مبتلا به فلج شل اندامها با هدف ریشه کنی بیماری فلج اطفال

       9- شناسایی و بررسی موارد مشکوک به ابتلا به بیماری  سرخک ، سرخجه و سندرم سرخجه مادرزادی با هدف حذف کامل این بیماریها در کشور

       10- دریافت گزارش و فراخوان و انجام واکسیناسیون کامل موارد حیوان گزیدگی در جهت پیشگیری از ابتلا به هاری بصورت خدمات ۲۴ ساعته

       11- شناسایی، گزارش و بررسی کلیه موارد مشکوک به ابتلا به بیماری سیاه سرفه، دیفتری،  کزاز، بیماریهای مشترک بین انسان و دام مانند- تب مالت، سالک، تب های خونریزی دهنده، انفلوانزا با منشأ حیوانی

       12- دریافت گزارش ، بررسی و کنترل موارد ابتلا به شپش سر از مدارس و سایر مکانهای تجمعی

       13- مشاوره و شناسایی افراد با رفتارهای پرخطر اجتماعی در زمینه خطر ابتلا به بیماری ایدز، درمان و پیگیری موارد HIV مثبت

       14- پیگیری، جمع آوری، ثبت کامپیوتری و ارسال آمارهای مصدومین سوانح و حوادث مراجعه کننده به بیمارستان منطقه، مبتلابان به سرطانها و بیماران مقاربتی

        15- شناسایی، گزارش و ثبت پورتال بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن، واکسیناسیون گروههای در معرض خطر شغلی و افراد در معرض تماس با این بیماران مانند افراد خانواده به صورت رایگان

        16- ثبت اطلاعات سایر بیمارهای واگیر در پورتال مرکز مدیریت بیماریها

        17- شناسایی، بررسی، گزارش و درمان بیماران مبتلا به مالاریا به صورت رایگان

        18- شناسایی و بررسی موارد مشکوک به مننژیت و ثبت در پورتال و دفتر مربوطه

        19- جمع آوری وانتقال نمونه های آزمایشگاهی بیماران مشکوک به سرخک، انفلوانزا،سرخجه مادرزادی، فلج شل حاد، سیاه سرفه و غیره

       20- پیشگیری و کنترل بیماریهای اسهالی با تأکید بر التور و اسهال حاد خونی

        21- انجام طرح های سالانه ایمن سازی تکمیلی فلج شل حاد در کودکان کمتر از 6 سال مطابق آخرین دستورالعملها

        22- انجام طرح نظام مراقبت عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر و انجام پرسشگری از افراد در خوشه های  مورد بررسی در محل منزل

        23- انجام طرح های واکسیناسیون همگانی مثل سرخک و سرخجه و هپاتیت در گروههای سنی خاص حسب بخشنامه های کشوری

         24- پایش و نظارت بر نحوه عملکرد و روند خدمت رسانی در مراکز و پایگاههای تابعه

         25- پیگیری انجام سالیانه تکمیل چک لیست سوانح و حوادث در منازل روستایی و تجزیه تحلیل داده ها

         26- ثبت سالیانه موارد سوانح و حوادث بیمارستانی و گزارش موارد به معاونت بهداشتی

         27- دریافت و ثبت آمار های مربوطه از سطوح پایین تر و ارجاع به سطح معاونت بهداشتی