سوانح و حوادث

سوانح و حوادث در طول تاریخ از عوامل تهدیدکننده سلامت سلامت و زندگی بشر بوده اند. ولی به دلیل بروز و شیوع بالای بیماری های واگیر از اولویت های سیستم بهداشت و درمان کشور نبوده اند درحالی که دردنیای امروز از اولویت های جدی بهداشت و سلامت انسان ها به شمار می آید چرا که علاوه برکنترل بیشتر بیماری های واگیر صنعتی شدن جوامع به افزایش بیش از پیش تعداد و نیز شدت سوانح و حوادث افزوده است به طوری که دردنیا به دومین علت مرگ و میر تبدیل شده اند.

سالانه در دنیا 5/3 میلیون نفر جان خود را به علت سوانح و حوادث و مسمومیت ها از دست می دهند. که بیش از 2میلیون مورد ان در کشورهای رو به توسعه و کم درآمد اتفاق افتاده است.

در ایران هم به نظر میرسد 3% تمام مراجعه ها به مراکز بهداشتی درمانی به علت سوانح و حوادث و مسمومیت ها باشد در یک بررسی در کشورمان مشخص شد سوانح و حوادث علت 22% معلولیت های جسمانی و ذهنی بوده است.

سهم سوانح و حوادث و مسمومیت ها در مرگ و میر کودکان نیز به تدریج روبه افزایش بوده است به نحوی که تا 13% مرگ ها در این گروه سنی به این علت بوده است.

درضمن سوانح وحوادث را می توان به عنوان دومین علت مرگ و اولین عامل تعداد سال های از دست رفته در ایران دانست آمار سوانح ترافیکی دردنیا 20 مورد به ازای یکصدهزار نفر جمعیت است که متاسفانه این رقم در کشور ما بیش از 55% افزایش داشته و به 33 دریکصدهزار نفر رسیده است.به ازای هر10000وسیله نقلیه درایران 29 قربانی ثبت شده است.

سوانح و حوادث بعد از بیماریهای قلب و عروق در ایران دومین علت مرگ و میر را تشکیل می دهد . تصادف در ایران هر 2 ساعت 5 نفر قربانی می گیرد که متوسط سنی آنان حدود 35 سال می باشد . این افراد مولدین جوان جامعه می باشند .

عوامل موثر در بروز و شدت حوادث رانندگی

وسیله نقلیه :(مثل خودرو فرسوده ، لاستیک فرسوده ، ترمز و.. )

انسانی : (مثل مصرف  داروهای خواب آور ، خستگی ، عدم رعایت مقررات ، سرعت غیرمجاز و .. )

جاده و شرایط فیزیکی و اقلیمی : جاده های نامناسب ، نبود علائم هشدار دهنده کافی ، شرایط آب و هوایی مثل بارندگی ، مه و کولاک و ..

برای پیشگیری از بروز حوادث و کاستن از شدت آن باید :

وسایل نقلیه :

از سالم بودن و کارکرد صحیح قسمت های مختلف خودرو مثل ترمز ، چراغها ، فرمان ، لاستیک ، برف پاک کن ، شیشه شور ، آینه ها و .. اطمینان حاصل کرده و در صورت عیب فنی قبل از حرکت نسبت به رفع آن اقدام نمائید .

انسانی :

-    قبل از رانندگی استراحت کافی داشته و داروهای خواب آور را مصرف نکنید .

-    در طول مسیر اگر احساس خستگی نمودید حتماً جهت استراحت در محل مناسب توقف کنید .

-    استفاده از کمربند ایمنی را هرگز فراموش نکنید تحقیقات نشان می دهد که با بستن کمربند ایمنی درصد بالایی از بروز حوادث منجر به فوت کاهش می یابد . سایر سرنشینها بخصوص سرنشین صندلی جلو نیز علاوه بر راننده باید کمربند ایمنی خود را ببند .

-    به خاطر داشته باشید اگر نمی توانید شماره ماشین جلویی که 20 متر از شما فاصله دارد را بخوانید بایستی از لحاظ چشم و نیاز عینک معاینه شوید .

-    در طول رانندگی اجازه دهید هوای آزاد به اندازه کافی به داخل وسیله نقلیه شما راه یابد تا باعث رفع خواب آلودگی و تمرکز اعصابتان گردد .

-    به قوانین راهنمایی و رانندگی که در ظاهر دست و پاگیر به نظر می رسند اما در واقع براساس واقعیات و تجربیات گرانمایه ای حاصل شده اند ، احترام گذاشته و با عدول از آن با سرنوشت خویش و دیگران بازی نکنید .

-    رعایت سرعت مطمئنه را همیشه به خاطر بسپارید در اکثر تصادفات ، سرعت غیرمجاز دخیل یا عامل اصلی تصادف است

-    فاصله مطمئن خود را از خودرو در حال حرکت جلویی حفظ نمایید .

-    انتظار این است که همیشه راننده عابر را ببیند و متوجه او باشد نه این که بعد از تصادف با عابر اغلب رانندگان می گویند « ندیدم »؟! خود را عادت دهید که قبل از چرخش به راست یا چپ و تغییر مسیر از راهنما استفاده کنید حتی اگر در مسیر خلوتی حرکت می کنید .

-    اغلب تصادفات (حدود70 درصد) در شعاع 30 کیلومتری شهرها اتفاق می افتد که به دلیل خستگی راننده بوده و چون راننده احساس می کند به مقصد رسیده دقت کمتری در رعایت قوانین رانندگی می نماید .

-    شب هنگام ، قضاوت در مورد میزان فاصله و سرعت وسیله نقلیه که از روبرو می آید مشکل است بنابراین دقت بیشتری در هنگام سبقت گرفتن در شب داشته باشید .

-    از نشاندن کودکان زیر 12 سال در سندلی جلو پرهیز نمایید .

-    بیشتر تصادفات ساعت 5 تا 8 صبح و عصرها در موقع غروب رخ می دهد که راننده خود را بی نیاز از روشن کردن چراغ خودرو می داند اما شاید دید افراد دیگر به اندازه شما نباشد پس چراغهای خودرو را روشن کنید تا آنها شما را بهتر ببینند .

جاده :

هر چند که داشتن جاده استاندارد و تلاش برای دستیابی به آن مبحثی است که مورد توجه مسئولین بوده و همت بیشتری هم می طلبد ، اما واقعیت این است که ساخت یک کیلومتر جاده بیش از 100 میلیون تومان هزینه در بردارد و اگر تمامی بودجه کشور به ساخت جاده اختصاص یابد سالها طول می کشد تا این کار به انجام برسد بنابراین باید از حداقل های موجود بهترین استفاده را نمود و ضمن مدیریت ترافیک جاده ای ، روی فرهنگ سازی مردم و رعایت قوانین راهنمایی بیشتر کار نمود .

اقدام جهت رفع به موقع چاله ها و گودالها در سطح خیابانها توسط شهرداری باعث جلوگیری از انحراف ناگهانی وسایل موتوری و مانع بروز تصادف خواهد شد پس در صورت مشاهده هرگونه چاله در سطح خیابان، با شهرداری محل خود تماس بگیرید و از ایشان مصرانه بخواهید برای رفع مشکل اقدام کنند .

عابرین :

برای پیشگیری از بروز تصادف با عابرین پیاده باید بدانیم :

-    کودکان زیر 8 سال باید همیشه با فردی بزرگتر به خیابان بروند ضمناً پسرها به علت بازیگوشی و بی محاباتر بودن 4 برابر بیشتر تصادف می کنند .

-    پوشیدن لباسهای روشن (زرد ، نارنجی و سفید ) در شب برای عابرین که از عرض جاده و خیابان می گذرند به دید بهتر رانندگان کمک زیادی می کند . افرادی که در شب لباس تیره به تن دارند در هنگام عبور از عرض معابر تاریک به سختی توسط رانندگان وسایل نقلیه دیده می شود . بنابراین بیشتر قربانی حوادث می گردند .

-    در تصادفات با عابرین پیاده سرعت نقش مهمی در میزان مرگ و میر دارد به طوری که سرعت 30کیلومتر منجر به 5 درصد ، سرعت 50 کیلومتر منجر به 45 درصد و سرعت 75 کیلومتر منجر به 85 درصد کشته شدن عابری که تصادف نموده اند ، می گردد .

موتور سواری :

به طور کلی موتور وسیله ایمنی نیست و به آسانی واژگون می شود و خیلی تند و سریع حرکت می کند بخصوص اگر راننده آن فردی جوان و ماجراجو باشد .

-    عدم استفاده از کلاه ایمنی ، افزایش سرنشینان ، حرکات مارپیچی و اکرباتیک و عدم احترام به قانون و .. نکاتی می باشند که علاوه بر تذکر پلیس نیازمند فرهنگ سازی در جامعه و تذکر مکرر والدین و اطرافیان می باشد .

نکاتی چند در مورد پیشگیری از سوانح و حوادث ترافیکی :

-    در صورت دسترسی به تلفن بلافاصله با اورژانس 115 یا پلیس 110 تماس بگیرید .

-    سعی کنید یک جعبه کمکهای اولیه با حداقل وسایل از داروخانه تهیه نموده و در خودرو داشته باشید .

-    یاد بگیرید چگونه حداقل کمکهای اولیه را انجام دهید .

-    در مواجهه با تصادفات حفظ خونسردی را فراموش نکنید .

-    در هنگام نزدیک شدن به خودروهای تصادفی به یاد داشته باشید که احتمال شعله ورشدن خودرو ناشی از بنزین نشت کرده و .. می باشد بنابراین ضمن امدادرسانی رعایت نکات ایمنی لازم است .

-    مواظب باشید مجروحی را که از صحنه تصادف خارج می نمایید در محلی قرار ندهید که منجر به حادثه دیگری شود .

-    در حوادثی که چندین مجروح وجود دارد اولویت را به موارد تنفس مشکل دار و خونریزی شدید بدهید ، راه تنفسی مصدوم را باز و خونریزی را بند آورید .

-    حمل ناصحیح مصدوم باعث ضایعات بیشتر و حتی قطع نخاع می گردد ، مصدوم را با کمترین حرکت روی برانکارد یا مانند آن گذاشته و با احتیاط حمل کنید .

برنامه جامعه ایمن :

هدف کلی : پیشگیری از آسیب های ناشی از حوادث و ارتقاء ایمنی

اهداف اختصاصی :

1. کاهش وقوع آسیب های ناشی از حوادث

2. کاهش میزان مرگ و میر ناشی از حوادث

3. کاهش میزان معلولیت های ناشی از حوادث

برنامه های جاری پیشگیری از حوادث با الگوی جامعه ایمن :

·         پیشگیری از حوادث خانگی

·         پیشگیری از حوادث ترافیکی

·         پیشگیری از گزش جانوران زهری

·         ثبت حوادث و جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مصدومین

·         پیشگیری از حوادث چهارشنبه آخر سال

·         برگزاری مناسبت های جهانی ( یادواره قربانیان حوادث جاده ای و هفته جهانی ایمنی راهها )

برنامه پيشگيري از سوانح و حوادث در منزل

 منازل مسكوني جزء مناطق حادثه خيز در روستاها محسوب مي شوند و قسمت هاي مختلف خانه نيز از نظر درجه حادثه خيزي نيز متفاوت مي باشند . لذا جهت پيشگيري از سوانح و حوادث در منزل چك ليست ايمني منزل ابزار كاربردي اين برنامه محسوب مي شود و بر اساس چك ليست ، بهورز هر ۶ ماه يكبار به تك تك خانوارها مراجعه مي نمايد و قسمت هاي مختلف چك ليست را تكميل مي نمايد .

     اگر نكات ايمني رعايت شده باشد نمره ۱ و در غير اين صورت نمره صفر خواهد گرفت و امتياز نهائي چك ليست با جمع نمره هاي به دست آمده حاصل خواهد شد كه مي تواند از نظر ايمني مطلوب ، متوسط يا ضعيف باشد .

 بهورز در حين تكميل چك ليست نيز آموزش هاي ايمني لازم در جهت پيشگيري از وقوع حوادث در منزل را به ساكنين خانه به خصوص مادران ارائه مي نمايد .

 در ۶ ماهه دوم بهورز مجددا" به تك تك خانه ها مراجعه مي نمايد و چك ليست را تكميل مي نمايد و نكات آموزش داده شده را در ۶ ماهه اول مورد بررسي قرار مي دهد و از اينكه نكات ضعف اصلاح شده است يا نه را مورد بررسي قرار ميدهد .

لازم به ذكر است كه چك ليست مي بايست با مداد تكميل شود و در سال جديد پس از اينكه آمار چك ليست به مركز بهداشتي درماني ارسال گرديد اطلاعات موجود در آن پاك و مجددا" در سال جديد مورد استفاده قرار گيرد.

نكته ۱ : چك ليست تكميل شده قسمت هاي مختلف منزل و امتيازهاي كسب شده ملاك ارسال آمار محسوب مي شود . بنابراين آمار گزارش چك ليست ايمني در منزل سالي يكبار و در انتهاي سال به مراكز بهداشتي درماني روستائي ارسال مي شود و مراكز بهداشتي درماني روستائي پس از يك كاسه نمودن ، اطلاعات ساير خانه هاي بهداشت آن را در انتهاي سال به مركز بهداشت نور ارسال مي كند .

نكته ۲ : مادران و دانش آموزان مي بايست ساليانه آموزش پيشگيري از سوانح و حوادث در منزل را دريافت نمايند .

نکته ۳ : بهورز مي بايست تسلط کافي در تکميل پرسشنامه و فرم آماري داشته باشد .